Kavramsal model bir sistemin temsilidir ve modelin temsil ettiği sistemin insanların daha rahat bir şekilde anlamalarına yardımcı olur. Örneğin, montajı yapılarak oluşturulan bir oyuncak model temsil ettiği objenin çalışmasını modelini oluşturacak bir şekilde çalışabilir.
Kavramsal model terimi bazen konsept veya genelleme çalışmaları sonucunda meydana getirilen modellerden bahsetmek için kullanılabilir. Kavramsal modeller sık sık gerçek dünyaya ait sosyal veya fiziksel şeylerin soyutsal olarak ifadesidir. Semantik çalışmalar kavramsal model kavramının konsept çalışmalarının değişik versiyonları ile ilgili olduğunu ortaya koymuştur. Kavramsal modeli hedefleri, fonksiyonel ve davranışsal yeteneklere dönüştürmek için bir araç olarak kullanılan gerçekleştirimden bağımsız gösterimler olarak tanımlamıştır
Kavramsal model terimi normal olarak konsept model terimini de içine alır. Konuyu biraz daha detaylandırmak gerekirse; Sargent, kavramsal modeli “belirli bir çalışma için bir problem alanının matematiksel, mantıksal veya sözel gösterimi” olarak tanımlamaktadır [2]. Bu tanıma göre de kavramsal modeller geçerleme için gerekli yöntemlerin uygulanabileceği bir yapıda olmalıdır. Davis’e göre kavramsal model “gerçekleştirim bağımsız belirtimler geliştirmek için teorilerin ve algoritmaların formal olarak ifade edilmesi”dir. Pace, kavramsal modeli “modelleme gereksinimlerini, bir sistemin oluşturulabileceği detaylı tasarım çerçevelerine dönüştürme” olarak tanımlamaktadır. Bu tanımdan yola çıkarak kavramsal modellerin gereksinim analizi ve tasarım aşamaları arasında köprü görevi gördüğünü söyleyebiliriz. Bu köprü aynı zamanda aşamalar arasındaki dönüşümleri sağlayacak yöntemleri de içermelidir. Dolayısıyla bir modelin değeri yukarıdaki tanımda belirtilen içeriklere yönelik ne kadar detaylı ve anlamlı bilgi sağladığıyla yakından ilgilidir.
Kavramsal modeller daha somut modellerden başlayarak, örneğin fiziksel bir objenin mental görüntüsü gibi, daha genel olarak da mental bir görüntü oluşturmayan matematiksel modellere kadar değişen yelpazede varlık gösterirler. bu tanımı biraz daha genişleterek Görev Uzayı Kavramsal Modellerini (CMMS - Conceptual Models Of The Mission Space), “belirli bir grup görev ile ilişkili, gerçek dünya süreç, varlık ve çevresel etmenlerinin, simülasyon gerçekleştiriminden bağımsız işlevsel tanımları” olarak tanımlamıştır [6]. Benzer şekilde Johnson kavramsal modellerin modelleme ve simülasyon gösterimi için gerekli bilgiyi sunmasını ve problem uzayı ve çözüm uzayının özelliklerini temsil etme yeteneğinin bulunması gerektiğini savunmaktadır. Bu tanımlar kavramsal modelin simülasyon geliştirmenin değişik aşamalarında ve değişik soyutlama seviyelerini temsil etmek amacıyla kullanılabileceğini ortaya çıkarmaktadır. Buradan hareketle modeller sadece tek nesneyi temsil edecek kadar basit olabilirler ya da büyük bir sistemi temsil edecek karmaşık da olabilirler. Bunda modelin ne amaçla oluşturulacağı etkili rol oynar.
Kavramsal modeller etrafımızda oluşan karmaşık ya da daha basit sistemleri daha rahat anlamamıza yarayacak araçlardır. Simülasyon geliştirmede kavramsal modeller problem alanının kolay ve düzgün bir şekilde anlaşılmasını sağlamak amacıyla oluşturulur. Hem teknik hem de yönetsel karmaşıklığın yüksek olduğu simülasyon sistemleri geliştirme projelerinde kavramsal modeller, yapılacak işin kapsamını belirleme ve sonraki adımlara kaynak oluşturma açılarından önemli bir yere sahiptir.1
Bir kavramsal modelin temel amacı temsil ettiği sistemin temel ilkeleri ve temel işlevleri görünür ve gözlemlenir hale getirmektir. Ayrıca, bir kavramsal model temsil ettiği sistemin kullanıcıları r-tarafından rahat anlaşılmasını sağlamalıdır. Bir kavramsal model dört temel hedefleri karşılamak gerekir.2
Kavramsal model genel sistem geliştirme yaşam döngüsünde önemli bir rol oynar. Şekil 13 tipik bir sistem geliştirme modelinin tasvir eder. açıkça görülmektedir ki, eğer kavramsal model tam olarak geliştirilmeden yürütme işlemi gerçekleştirilirse temel sistem özellikleri tam olarak gözlemlenmeyebilir. Bu durum gelecekte problemlere ve sistem açıklarına sebep olur. Bu hatalar, eksik kullanıcı girişi, tam olarak tanımlanmamış veya tamamlanmamış gereksinimlerden ve değişen ihtiyaçlardan dolayı meydana gelebilir. Zafiyete sebep olan bu durum sistemin tasarım ve geliştirme sürecinde oluşan olumsuzluklardan kaynaklanıyor olabilir. Kavramsal model ile ilgili bu tür olumsuzluklar, sistem geliştirilmesi sırasında doğruluğu ispatlanmış geliştirme teknikleri uygulanarak azaltılabilir.
<center> </center>Sistemleri giderek daha karmaşık hale geldikçe, kavramsal modelleme rolü önemli ölçüde genişler. Bu genişletilmiş haliyle, sistemin temel özelliklerinin görünümü fark edilmeye devam eder. Bununla birlikte, çok sayıda kavramsal modelleme teknikleri olmuştur. Bu teknikler birçok disiplin vasıtasıyla uygulanarak modeller hakkında kullanıcı anlayışı geliştirilmeye çalışılmıştır. uygulanan birden çok disiplinde artış kullanıcılar anlayış sistemi için modellenmiş.4 Birkaç teknik aşağıda kısaca anlatılmaya çalışılmıştır. Bazı sık kullanılan kavramsal modelleme teknikleri ve yöntemleri; iş Akışı Modelleme, İşgücü Modelleme, Hızlı Uygulama Geliştirme, Nesne Rolü Modelleme ve Birleşik Modelleme Dili (UML).
Veri akışı modelleme (DFM) grafik sisteminin ögelerini temsil eden temel kavramsal bir modelleme tekniğidir. DFM oldukça basit bir tekniktir, ancak, birçok kavramsal modelleme teknikleri gibi yüksek ve düşük düzeyde diyagramlar oluşturmak mümkündür. Veri akış diyagramı genellikle karmaşık sistem detayları gibi geliştirme konuları veya zamanlama bilgi işlevleri bağlamında kullanılır, daha ziyade önemli sistem oluşumlarını meydana getirmektedir. Veri akışı modellemesi, sistem geliştirmek için Yapısal sistem Analiz ve Tasarım Yöntemini (SSADM) kullanan.bir merkezcil tekniktir.
Varlık-ilişki modelleme (ERM) sistem elemanlarını grafiksel olarak temsil eden temel bir kavramsal modelleme tekniğidir. ERM tekniğinin uygulaması sonucu ortaya çıkan Varlık-ilişki diyagramları normal olarak database modellerini ve bilgi sistemlerini temsil eder. Diyagramın ana bileşenleri varlıklar ve ilişkileridir. Varlıkları bağımsız fonksiyonları, nesneleri ve olayları temsil eder. İlişkiler bir varlığın diğeri ile olan ilgisini temsil eder. Bir sistemsel süreç oluşturmak için ilişkiler ile varlıklar bir araya getirilir ve diğer katkılar sürece dahil edilir. Bu teknikte çoklu diyagram teknikleri de kullanılabilir örneğin; IDEF1X, Bachmanve İFADEetmek adına birkaç. Bu kurallar, sistemin farklı yönlerini farklı şekillerde görüntüleme ve düzenlemeyi mümkün kılarlar.
Bu olay odaklı süreç zinciri (ODSZ) bir kavramsal modelleme tekniğidir ve esas olarak iş preses akışlarını iyileştirmek ve geliştirmek için kullanılır. Birçok kavramsal modelleme teknikleri gibi, olay odaklı süreç zinciri ilişkilerin geliştirilmesine ve işlenmesine olanak oluşturur. Başka bir ifadeyle, ODSZ mevcut prosesin hangi aşamada olduğu ve hangi kurallara göre işlidği konusunda bilgi sağlar. Olayın gelişimini sağlamak için bir fonksiyon veya aktif olayın gerçekleştirilmesi gerekir. İş akışına bağlı olarak, fonksiyonların olayları dönüştürme veya döngü içindeki diğer bir olayla bağlantılama yeteneği vardır. ODSZ birçok elamandan oluşur, tüm bu elemanlar bir arada sitemin nasıl ve hangi kurallarla çalıştığını belirler. ODSZ teknikleri endüstride kaynak planlama, proses iyileştirme ve lojistik alanlarında kullanılabilir.
Bu Dinamik sistem Geliştirme Yöntemi (DSGY) JEFFF tekniğini kullanarak kavramsal olarak sistemlerin ömür döngüsünü modeller. JEFFF tekniği genel olarak proje başlangıçları için üst seviyede planlamaya odaklanır. Ortak Uygulama Geliştirme tekniği katılımcıların başarılı projeleri baştan sona kadar yürütebilmeleri için bir arada çalışabilecekleri çalışma atölyelerine ihtiyaç duyar. Bu yöntem büyük çapta işler ve projelerden çok küçük çapta işler ve projeler için geliştirilmiş bir tekniktir 5
Ayrıca Petri Nets olarak da bilinen bu kavramsal modelleme tekniği sistem elemanlarının matematiksel modelleme teknikleri kullanılarak oluşturulmasına olanak sağlar. Petri net tekniği barındırdığı stokastik ve matematiksel özellikleri sebebiyle karmaşık sistem davranışlarını modellemede elverişlidir.
Durum geçiş modelleme tekniği sistem davranışlarının gözlemlenebilmesine olanak sağlamak için durum geçiş diyagramlarını kullanır. Bu teknik sistem davranışlarını tanımlamak için kendine has teknikler kullanır. Birçok güncel modelleme araçları Durum Geçiş Modelleme yöntemini temsil eden yetenekleri içerir.DGM mantıksal durum diyagramları ve yönlendirilmiş grafiklerden olan Son Durum Makineleri ile kolayca tanımlanabilir.
Kavramsal modelleme yöntemi bazen kullanım alanının genişliğinden dolayı kasıtlı olarak belirsiz gibi görünür, bundan dolayı konsept modelleme gerçek uygulaması zor olabilir. Bu sorunu hafifletmek için ve hangi model tekniğinin seçimine ışık tutmak için Gemino ve Wand tarafından önerilen çerçeve çalışması aşağıda verilmiştir. Bununla birlikte belirli uygulamalar için kavramsal modelin etkinliğini değerlendirmeden önce konsept iyice anlaşılmalı ve kavramsal modeller arsında grafiksel karşılaştırmalar yapılarak en iyi yöntem belirlenmelidir. Gemino ve Wand çalışmalarında uygun model seçiminde kavramsal model dilinin seçiminin önemini vurgulamışlardır. Genel olarak kavramsal modeller kavramsal modelleme formları kullanılarak oluşturulur Bu teknikler elde edilen modelin hangi modelle diliyle oluşturulduğuna da karar verir. Kullanılan belirli dillerin iyi anlaşılması ayrıca modelleme tekniklerinin de iyi anlaşılmasını sağlayacaktır. Ayrıca kavramsal model dilinin iyi anlaşılması direkt olarak sistemin kapasite derinliğinin basit veya kompleks olarak nitelendirilmesini de kolaylaştıracaktır.6
Daha önceki çalışmalarında,7 Gemino ve Wand Etkili Faktörler üzerindeki çalışmalarında; kavramsal modelin kapsamına, kullanılacak metot kullanıcıların öncelikleri ve model dilinin önemine dikkat çektiler.8 kavramsal modellerde içerik hangi modelleme tekniğinin kullanılacağı açısından önemlidir. Seçim aşamasında belirlenecek sunum metodu istenilen seviyede derinliği sağlayabilecek modelleme tekniğine odaklanmalıdır. Kullanıcı ve katılımcıların karakteristiği de göz önünde bulundurulmalıdır. katılımcı ve kullanıcıların backgroundu sistemin ne kadar kompleks olacağına da karar verecektir. Bu konuda oluşabilecek uygunsuzluklar modelin hayata geçirilmesinde bir takım problemler oluşturacaktır. Kavramsal modelin dili işlemi ileri aşamalarda uygun teknik seçimini kolaylaştıran bir faktör olacaktır. Sistem fonksiyonlarının anlaşılmasını sağlayacak bir model oluşturmak ile fonksiyonelliği ön plana çıkaracak model oluşturması açısından farklılığı kullanılan dil belirler.
Gemino ve Wand çalışmalarını genişleterek Etkilenen Değişkenlerin kapsamını ve gözlemlerinin, anlamlı karşılaştırmaların yapılabilmesi açısından açıklamaya çalışmışlardır.9 Bu gözlemlerin odak noktası kavramsal modelleme tekniği ortaya yeni bir ürün mü çıkarak veya sadece modeli oluşturulan sistemin daha detaylı anlaşılmasını mı sağlayacak konusu üzerine odaklanmıştır. Karşılaştırma kriterleri modelleme tekniklerinin etkin ya da etken olup olmadıklarının sınayacak önemli faktörlerdir. Bir kavramsal modelleme tekniği bırakmak için bir gelişim sistemi modeli olan alır tüm sistem değişkenleri hesaba bir yüksek düzeyde sağlamak sürecinin anlayış sistemi işlevlerini daha verimli, ama tekniği eksik gerekli bilgileri açıklamak, iç işlemler, işleme modeli daha az etkili.
Kavramsal tekniği kullanmak için hangi karar verirken, İkiz ve Değnek önerileri sırayla düzgün bir şekilde söz konusu kavramsal model kapsamında değerlendirmek için uygulanabilir. Anlama kavramsal modeller kapsam kurşun için daha bilinçli bir seçim tekniği düzgün hitap eden modelle. Özet, ne zaman karar arasında modelleme teknikleri, yanıtlama aşağıdaki soruları olur izin ver bir adres bazı önemli kavramsal modelleme konuları.
Simülasyon, kavramsal modelin diğer bir fonksiyonu da simülasyon uygulamalarının uygunluğu hakkında oransal veya gerçekçi tabana sahip değerlendirmeler sunmaktır.
Bilişsel psikoloji ve felsefenin zihin, zihinsel bir modeldir temsili bir zihin,10 ama bir zihinsel model olabilir de ifade etmek için bir fiziksel olmayan dış model aklın kendisi.11
Metafizik bir model diğer kavramsal modeller tarafından önerilen kapsamı ile ayırt edilir kavramsal model türüdür. Metafizik model niyetinde temsil gerçekte en olası yol. Bu olduğunu söylemek açıklar cevaplar için temel sorular olup olmadığını sorun ve zihin var, bir veya iki madde; ya olsun ya da olmasın insanların özgür irade.
Bir epistemolojik model bir tür kavramsal modeli olan teklif kapsamında olduğu bilinen ve bilinebilir ve iman ve inandırıcı.
İçinde mantık, bir model, bir tür yorumu altında olan bir beyanat, doğru. Mantıksal modeller olabilir genel olarak bölünmüş hangileri sadece girişimi temsil kavramları gibi matematiksel modeller; ve hangilerinin girişimi temsil eden fiziksel nesneler ve olgusal ilişkiler arasında olan bilimsel modeller.
Model teorisi ise çalışmanın (sınıfların) matematiksel yapıları gibi grupları, alanları, grafikler, hatta evrenlerin küme teorisi, matematiksel mantık kullanarak araçları. Bir sistem verir anlam cümle bir resmi dil olarak adlandırılan bir model için dil. Eğer bir model için bir dil ayrıca tatmin belirli bir cümle veya teorisi (set cümleler) olarak adlandırılan bir model cümle ya da teori. Model teorisi var yakın ilişkiler için cebir ve evrensel Cebir.
Matematiksel modeller dahil birçok şekilde olabilir ama, istatistiksel modeller, diferansiyel denklemler, ya da oyun teorik modeller dinamik sistemler için sınırlı değil. Bu ve diğer türleri modelleri birbirleri ile belirli bir modeli ile ilgili çeşitli soyut yapılar.
Bir daha kapsamlı bir tür matematiksel modeli12 kullandığı bir dil sürümü kategori teorisi için bir model verilen durum. Akın varlık-ilişki modelleri, özel kategoriler veya çizimler olabilir doğrudan çevrilmiştir veritabanı şemaları. Fark mantık yerine göre kategori teorisi, hangi rüzgar attı güçlü teoremleri ayı konu modellenmesi, özellikle yararlı için çeviri arasında farklı modeller (fonktorlar arasında kategoriler).
Bilimsel bir model karmaşık bir gerçekliğin basitleştirilmiş soyut bir görünümdür. Bir bilimsel modeli temsil eder ampirik nesneleri, olayları ve fiziksel süreçleri bir mantıklı yolu. Girişimleri resmileştirmek bu ilkeler arasında ampirik Bilimler kullanın bir yorumu için model gerçeklik, aynı şekilde mantıkçı axiomatize bu prensipleri olan mantık. Amaç bu girişimleri olduğu bir yapı resmi sistem için hangi gerçeklik sadece yorumu. Dünya yorumu (veya model) bu Bilimler, şimdiye kadar sadece bu Bilimler olduğu doğru.13
Bir istatistiksel model bir olasılık dağılımı önerilen üreten veri. Bir parametrik model, olasılık dağılım fonksiyonu var değişken parametreleri gibi ortalama ve varyans bir normal dağılım, veya katsayıları için çeşitli üslü olan bağımsız değişken olarak regresyon. Bir model parametrik olmayan bir dağılım fonksiyonu olmadan parametreleri gibi önyüklemeve sadece gevşek kapalı tarafından varsayımlar. Model seçimi bir istatistik yöntemi seçme bir dağılım fonksiyonu içinde bir sınıf onları, örneğin, doğrusal regresyon yere bağımlı değişken bir polinom ise bağımsız değişken ile parametrik katsayıları, model seçim seçmek en üs ve yapılması ile parametrik olmayan anlamına gelir gibi, çapraz doğrulama.
İstatistikler fiziksel olayların zihinsel olaylar gibi modelleri modelleri olabilir. Örneğin, bir istatistiksel modelin müşteri davranış modeli bu kavramsal (çünkü davranıştır fiziksel), ama bir istatistiksel model Müşteri Memnuniyeti bir model, bir kavram (çünkü memnuniyeti bir zihinsel değil fiziksel bir olay).
İçinde ekonomi, modeli teorik bir yapıdır karma ekonomik süreçler tarafından bir dizi değişkenler ve mantıksal ve/veya nicel ilişkiler arasında. Bu ekonomik model bir basitleştirilmiş çerçeve göstermek için tasarlanmış karmaşık süreçleri, genellikle ama her zaman kullanarak matematiksel teknikler. Sık sık, ekonomik modeller kullanın yapısal parametreleri. Yapısal parametreler temel parametreler bir model veya sınıf modelleri. Bir model olabilir çeşitli parametreleri ve bu parametreler olabilir değiştirmek için oluşturmak çeşitli özellikleri.
Bir sistem modeli kavramsal model olduğunu açıklar ve temsil yapısı, davranış ve daha manzaralı bir sistem. Bir sistem modeli temsil birden çok kez bir sistem kullanarak iki farklı yaklaşım. İlki olmayan mimari yaklaşım ve ikinci bir mimari yaklaşım. Olmayan mimari yaklaşım sırasıyla alır bir model için her görüntüleyin. Mimari yaklaşım olarak da bilinen sistem mimarisi, yerine seçmek çok heterojen ve ilgisiz modelleri, kullanacak tek bir entegre mimari modeli.
İçinde iş süreci modelleme kurumsal süreç modeli sık sık atıfta olarak iş süreci modeli. Süreç modelleri temel kavramlar disiplin işlemi Mühendisliği. Süreç modelleri vardır:
Aynı işlem modeli, art arda birçok uygulamaları için kullanılır ve bu nedenle, birçok örnek vardır.
Süreç modeli olası bir kullanım olur gerçekten ne olduğunu kendisi süreci tersine yapılabilir/gereken şeyler olmalı/nasıl düzenlemektir. Bir süreç modeli kabaca bir beklenti ne işlemi olacak gibi. Ne işlemi yapacaktır belirlenecektir sırasında gerçek sistemi geliştirme.14
İnsan faaliyetleri sistemlerinin kavramsal modeller yönetiminde sorunların yapılanması ile ilgili sistemleri analiz yöntemi (SSM) Yumuşak sistemler metodolojisi kullanılır. Bu modelleri modelleri kavramı; yazarlar, özellikle devlet değildir niyetini temsil eden bir devletin içişlerine fiziksel dünya. Onlar da kullanılan Bilgi Gereksinimleri Analizi (LRA) olan bir değişken SSM geliştirdiği için bilgi sistemi tasarımı ve yazılım mühendisliği.
Logico-dilsel modelleme kavramsal modeller kullanan SSM başka çeşididir. Ancak, bu yöntem birleştirir modelleri kavramlarla modelleri sözde gerçek dünya nesneleri ve olayları. Bir grafik gösterimi kalıcı mantığı olan kalıcı operatörler kullanıldığı ayırt deyimi ile ilgili kavramları açıklamaları hakkında gerçek dünya nesneleri ve olayları.
Yazılım mühendisliği (ERM)-ilişki modeli bir varlık veri soyut ve kavramsal bir temsilidir. Varlık-ilişki modelleme bir veritabanı modelleme yöntemi, kullanılan üretmek için bir tür kavramsal şema veya anlamsal veri modeli bir sistem, genellikle bir ilişkisel veritabanı ve kendi şartları içinde yukarıdan aşağıya bir moda. Diyagramları oluşturan bu süreç denilen varlık-ilişki diyagramları, ER diyagramları, ya da ERDs.
Varlık-ilişki modeller nesneler ve gerçek dünyada meydana gelen olaylarla ilgili faaliyetlerini desteklemek amacıyla bilgi sistemleri binada geniş uygulama vardı. Bu durumda onlar bu kavramsal modeller vardır. Ancak, bu modelleme yöntemi kullanılabilir oluşturmak için bilgisayar oyunları ya da bir soy ağacı Yunan Tanrıları, bu durumda olurdu kullanılan model kavramları.
Bir etki alanı modeli bir tür kavramsal model için kullanılan tasvir yapısal elemanlar ve onların kavramsal sınırları içinde bir etki alanının ilgi (bazen denilen sorun, etki alanı). Bir etki alanı modeli içeren çeşitli varlıklar, onların nitelikleri ve ilişkileri, artı kısıtlamalara ilişkin kavramsal bütünlüğü yapısal model elemanları oluşan bu sorun, etki alanı. Bir etki alanı modeli olabilir de dahil bir dizi kavramsal görüş, her görüşe uygun bir konu alanının etki alanı veya belirli bir alt etki alanı modeli olan ilgi bir fikre sahip etki alanı modeli.
Varlık-ilişki modelleri, modelleri etki alanı gibi kavramlar model veya gerçek dünya nesneleri ve olayları modellemek için kullanılabilir.
Orijinal kaynak: kavramsal model. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
I. Davies, P. Green, M. Rosemann, M. Indulska, S. Gallo, How do practitioners use conceptual modeling in practice?, Elsevier, Data & Knowledge Engineering 58 (2006) pp.358-380 ↩
Mental Representation:The Computational Theory of Mind, Stanford Encyclopedia of Philosophy, 1 ↩
Mental Models and Usability, Depaul University, Cognitive Psychology 404, Nov, 15, 1999, Mary Jo Davidson, Laura Dove, Julie Weltz, 2 ↩
DI Spivak, RE Kent. ↩
edited by Hans Freudenthal (1951), *The Concept and the Role of the Model in Mathematics and Natural and Social Sciences *, p. 8-9 ↩
C. Rolland and C. Thanos Pernici (1998). ↩
Ne Demek sitesindeki bilgiler kullanıcılar vasıtasıyla veya otomatik oluşturulmuştur. Buradaki bilgilerin doğru olduğu garanti edilmez. Düzeltilmesi gereken bilgi olduğunu düşünüyorsanız bizimle iletişime geçiniz. Her türlü görüş, destek ve önerileriniz için iletisim@nedemek.page